Jul 27, 2010

भाषा आफै वोल्छ

दिल पालुङवा लिम्वु "नेपाल कुश्शा"

(केही लिम्वूजन्य शव्दहरु, तत्कालिन किरातकालको राज्य भाषा, भाषाविद् डा.जर्ज भ्याण्ड्रिमको अनुसार संसारको सवभन्दा पुरानो तथा चीनीया भाषाको पुरानो गुणहरु अझै जिवीत रहेको समृद्ध भाषा-लिम्वु भाषा)

नेपाल-मैदान वा समतल ठाउ ।
र्इनारुवा (र्इनरुवा)-घुम्दा फिर्दा मन नपराएको छोडेको ठाउ ।
वालाहा "वालावा"(र्इनरुवा दक्षिण रहेको ठाउ) - छ होला ।
पाटन (पातेन)-भाषण गर्ने स्थान,मञ्च ।
चावेल-अन्नपात राम्रो हुने ठाउ ।
वालाजु-पानी सिलीली वगेको (अवस्था) ठाउ ।
थानकोट (थाङ्फो)-माथि (भएको) ।
ट्याङ्ला (त्याङ्ला)-आएको ठाउ ।
चोभार(च्वाभार)-पानी छेकेको, खोलेको ठाउ, पानि भर्ने ठँउ ।
धादिङ (थादिङ)-डाडा देखिन्छ ।
तनहुं-तेनहाङ किराती राजाको राज्य ।
लमजुङ (लामजोङ)-वाटोको माथि किल्ला ।
पालुङ-मूल ढुंगा, पालुङ(वा) लिम्वु थर संग सम्वन्धित ।
नुवाकोट (नुवाकत)- राम्रो भएको ।
केरुङ- केरुङ थरी लिम्वु ।
चेपाङ-गरिखान छाडिएको स्थान (गाउ) ।
मुस्ताङ-तल लमतन्न परेको ठाउ ।
पाल्पा-वावुको ।
लिवाङ(रेल्पकाको)-लिवाङ थरी लिम्वु,लिवाङ गाउ,ताप्लेजुङमा पनि छ ।
अछाम(आसाम)-देवता ।
र्इलाम-घुमाउरो वाटो ।
झापा(चापा)-ध्रुतहरु वसेको ठाउ, कुदुङचापा लिम्वु राजाको देश ।
मोरङ-मोरङ वा मुङ्मावोरङ् लिम्वु राजाको देश ।
रंगेली (लाङ्गेली)-लामो हिड्नु पर्ने- लिम्वु भाषामा र र ल को उच्चारण एउटै शव्दको लागि पनि हुन्छ ।
कोशी -मरिन्छ है ।
नालान्दा (भारत)-पर निस्कने ठाउ (तत्कालिन समयमा जंगलको कारण) ।
चितवान-साह्रै मनपरेको ।
स्याङजा- रणभूमि
चङ्गवाङ्ग-डाँडा गाउ (चुङबाङ्ग)
वालिङ-पानी उम्रने ।
ताप्लेजुङ-ताप्ले राजाको जोङ (किल्ला),गुलेली आकारको ठाउ ।
संखुवासभा-थरको आदान-प्रदान
हरैचा-छिटोपाक्ने ठाउ ।
कञ्चनजंघा-सेञ्सेलुङ (सफा)।
मकालु-सेसेलुङ ।
सगरमाथा-चन्जनलुङ (सवभन्दा अग्लो ठाउ) ।
कुम्भकर्ण - फक्ताङलुङ्ग
थुम्-जिल्ला(तेह्रथुम्)
मेन्छ्यायेम-बयष्क अवस्था (महिला)
लुङ्गथाकी-वर्तमान नुनढाकी
मिल्के-झगडालु डाँडा
(स्रोत-मुजोत्लुङ, सेक्मुरीफुङ थक्लुङ तथा अन्य)

No comments: