मुन्धुम याक्थुङवा (टंक सम्वाहाम्फे)
लिम्वूवान ब्लग सञ्चालनमा आएको पनि ख्यालख्याल मै आधी वर्षपो पुग्न लागेछ । खासगरी मैले नेपालमा चलिरहेको लिम्वूवान स्वायत राज्यको माँगको आन्दोलनलाई केहि राहत पुगोस भनेर यो कामको थालनी गरेको हुँ । त्यसपछि भने लिम्वूवान ब्लगमा अनेकौँ लिम्वूवान सम्वन्धि लेख,समाचार,साथै अनेकौँ साहित्यिक थुँगाहरुले शुसोभित भएकाछन्,सम्प्रेसीत भएकाछन् । हेर्दा सजिलो जस्तो देखिने तर गर्दै जाँदा हङकङ जस्तो ब्यस्त ठाउँबाट ब्लगलाई निरन्तर सञ्चालन गर्न जटिल समयको वावजूद र प्रतिकुल परिस्थितीको सामना ब्यहोर्दै यहाँ सम्मको यात्रा तय गरीसकेको छ । कतिपय समयमा ब्लगका भिजिटर्सहरुलाई नौलो विषय वस्तु पस्कन नसक्दा निक्कै अप्ठ्यारो महशुस अवश्य नभएको होईन । तर के गर्ने मानिसलाई ब्यवहारले वाधेको हुन्छ त्यसैले त्यतातिर पनि ध्यान दिनै पर्यो । अनेक कुराहरु गरौँ भन्दाभन्दै पनि समयको अभाव हुन जान्छ र त्यो सोचेको काम पुरा हुदैन । त्यस परिस्थितीमा कतिपय कुराहरु साभार गरेर पनि झारो टार्ने काम गर्नु परेको छ । यसरी आन्दोलनको लागि गरीएको काम अहिले आएर अपरिहार्य जस्तो वन्न पुगेको छ किनभने लिम्वूवानको आन्दोलन अझै पनि टुङ्गीएको छैन । यस ब्लगबाट निरन्तर लिम्वूवान आन्दोलनको लागि वकालत गर्दै जाने भन्ने मनस्थितीमा वन्न पुगेको छ । ब्लगलाई मैले एउटा पक्षको लागि मात्र उपयोग नहोस भनेर ओडीयो भिडीयो समेत समावेश गरेर पाठक वर्गलाई अझ उर्जा थप्न सहयोग पुर्याओस भनेर त्यसको पनि जानीनजानी काम थालनी गरेको छु । प्राक्टिस् मेक प्रफेक्ट( Practice Make Perfect ) भन्ने अंग्रेजी उक्तीलाई आत्मासाथ गर्दै अगाडी वढ्ने जमर्को गरेको हुँ । लिम्वूवान ब्लगले लिम्वूवानका सम्पूर्ण कुराहरु बोक्न नसके पनि लिम्वूवान शब्दलाई हरेकको मस्तिष्क सम्म पुर्याउँने वा फैल्याउँने काम गरे पनि यो मैले गरेको कामले श्रेय पाउँनेछ भन्ने लागेको छ । लिम्वू हुनुको हैसियतले त्यति पनि गर्न सकिएन भने आफ्नो जातिको लागि यो विदेशको ठाउँबाट के ने पो गर्न सकिएला र ? केहि हुनु र केहि नहुनुमा धेरै फरकहरु हुन्छन् धेरै अन्तरालहरु हुन्छन् । तसर्थ हुनुले हरेक मान्छेलाई एउटा सकारात्मक गोरेटोतिर लगातार डोर्याउँछ । यदि छैन वा कुनै काम गर्दै गरिएन भने त्यहाँ पक्कै शुन्यता भन्दा अरु केहि हुदैन । जे भए पनि अलिकति हुनुले हालसम्ममा पाठकहरुको उपस्थिती हरेक दिन हरेक क्षण गर्राई रहेछ त्यो नै मेरो लागि खुशीको कुरा हो । म आफै यो कामको लागि पक्कै सम्पूर्णता होइन सम्पूर्णता त तपाई हामी सवैको सहभागीता र उपस्थिती हो । हिजोको परिस्थिती आज रहेन र रहदैन पनि किनभने समय वग्ने नदी जस्तै हुन्छ । हामी त्यहि नदीमा वग्दै वग्दै यहाँ सम्म आईपुगेकाछौ अथवा प्रविधीको महासागरमा पौडिन आईपुगेकाछौ । यो समयमा आएर पनि प्रविधीसंग गाँसीन सकेनौ भने हामी वर्तमान समय भन्दा पछि पर्नेछौ । किनकी आजको युगमा मान्छेको दिनचर्या देखि लिएर सम्पूर्ण क्रियाकलाप प्रविधीले डोर्याएकोछ । आजको समयले प्रविधीसंग गाँसीन नखोज्दा पनि प्रविधीले आफै गाँसीदिन्छ । आज पहाडको खोँचमा मकै गोड्दै गरेको मान्छेले अमेरीमा वस्ने आफन्तसंग मजाले मोवाइल फोनमा भलाकुसारी गर्छ यो सवै प्रविधीको विकासले हो । जुनवेला त्यो पहाडको खोँचमा सञ्चारको साधनमा रेडियो सम्म हुदैनथ्यो आज त्यो ठाउँलाई अत्याधुनिक प्रविधी इन्टरनेट सञ्जालले जोडी सकेकोछ । त्यसैले गाउँ आजभोलि विश्वसंग जोडिएकोछ । यहि प्रविधीलाई थोरै भए पनि सदुपयोग गर्दै मैले लिम्वूवानको आन्दोलनलाई ब्लगर्साईट मार्फत वुलन्द गर्न तम्सेको हुँ । त्यो कति वुलन्द भयो वा भएन भन्ने कुरा पाठक वर्गलाई नै थाहा हुने कुरा हो । साधारण रुपले लिम्वू र लिम्वूवानका कुराहरु यस ब्लगले जानकारी दिएकै हुनुपर्छ जस्तो लाग्छ । हाल हाम्रो देश नेपालको राजनैतिक परिदृश्य क्षण क्षण परिवर्तीत भैरहेको छ । भरै के होला ? भोलि के होला ? भन्ने आम स्वदेश तथा विदेशमा वस्ने नेपालीलाई चासो वढीरहेछ । त्यो स्वाभाविक पनि हो किनकी झण्डै २५० वर्षसम्म राजतन्त्रको जाँतोमा पिसीएका निरीह नेपाली जनताहरु एउटा उन्मुक्तीको पखेटा फैल्याउँने अवशर पाएकाछन् । हरेक जनजातिहरुले आफ्नो हक अधिकार पाउँने फस्टाउँने समय आएकोछ । त्यसको एउटा स्वरुप लिम्वूवान पनि हो । जस्ले लिम्वू तथा गैरलिम्वूहरुको थातथलो लिम्वूवानको उन्मुक्ति चाहान्छ । केन्द्रिकृत शासनलाई भत्काएर स्वायत शासनको वागडोर अव हरेक स्वायत क्षेत्रले आफै हाँक्न चाहन्छ । खासगरी लिम्वूवान राज्यले पूर्वाञ्चलका ९ वटा जिल्लाहरुको प्रतिनिधित्व गर्दछ । जहाँ लिम्वू जातिहरुको मात्र वसोवास नभएर गैरलिम्वूहरुको संख्या पनि उल्लेख्य नै छ त्यसैले अव वन्ने लिम्वूवान प्रगतिशील तथा समावेशी लिम्वूवानको आवश्यकता हो । त्यसैले अव हामी सवै लिम्वूवानवासीहरु लिम्वूवानको लागि केन्द्रित भएर हरेक क्षेत्रमा सहभागी भै अघि वढ्नु कर्तव्य तथा दायित्व वनेकोछ । लिम्वूवान ब्लगसाइटले पनि यीनै कुराहरुलाई मध्यनजर गर्दै निरन्तर तपाईहरुको सामु छाईरहने अभिष्ट लिएको छ । अवश्य सम्पूर्ण पाठक वर्गको सहयोग र सद्भाव रहने नै छ भन्ने आशा लिएको छु । आसेवारो
लिम्वूवान ब्लग सञ्चालनमा आएको पनि ख्यालख्याल मै आधी वर्षपो पुग्न लागेछ । खासगरी मैले नेपालमा चलिरहेको लिम्वूवान स्वायत राज्यको माँगको आन्दोलनलाई केहि राहत पुगोस भनेर यो कामको थालनी गरेको हुँ । त्यसपछि भने लिम्वूवान ब्लगमा अनेकौँ लिम्वूवान सम्वन्धि लेख,समाचार,साथै अनेकौँ साहित्यिक थुँगाहरुले शुसोभित भएकाछन्,सम्प्रेसीत भएकाछन् । हेर्दा सजिलो जस्तो देखिने तर गर्दै जाँदा हङकङ जस्तो ब्यस्त ठाउँबाट ब्लगलाई निरन्तर सञ्चालन गर्न जटिल समयको वावजूद र प्रतिकुल परिस्थितीको सामना ब्यहोर्दै यहाँ सम्मको यात्रा तय गरीसकेको छ । कतिपय समयमा ब्लगका भिजिटर्सहरुलाई नौलो विषय वस्तु पस्कन नसक्दा निक्कै अप्ठ्यारो महशुस अवश्य नभएको होईन । तर के गर्ने मानिसलाई ब्यवहारले वाधेको हुन्छ त्यसैले त्यतातिर पनि ध्यान दिनै पर्यो । अनेक कुराहरु गरौँ भन्दाभन्दै पनि समयको अभाव हुन जान्छ र त्यो सोचेको काम पुरा हुदैन । त्यस परिस्थितीमा कतिपय कुराहरु साभार गरेर पनि झारो टार्ने काम गर्नु परेको छ । यसरी आन्दोलनको लागि गरीएको काम अहिले आएर अपरिहार्य जस्तो वन्न पुगेको छ किनभने लिम्वूवानको आन्दोलन अझै पनि टुङ्गीएको छैन । यस ब्लगबाट निरन्तर लिम्वूवान आन्दोलनको लागि वकालत गर्दै जाने भन्ने मनस्थितीमा वन्न पुगेको छ । ब्लगलाई मैले एउटा पक्षको लागि मात्र उपयोग नहोस भनेर ओडीयो भिडीयो समेत समावेश गरेर पाठक वर्गलाई अझ उर्जा थप्न सहयोग पुर्याओस भनेर त्यसको पनि जानीनजानी काम थालनी गरेको छु । प्राक्टिस् मेक प्रफेक्ट( Practice Make Perfect ) भन्ने अंग्रेजी उक्तीलाई आत्मासाथ गर्दै अगाडी वढ्ने जमर्को गरेको हुँ । लिम्वूवान ब्लगले लिम्वूवानका सम्पूर्ण कुराहरु बोक्न नसके पनि लिम्वूवान शब्दलाई हरेकको मस्तिष्क सम्म पुर्याउँने वा फैल्याउँने काम गरे पनि यो मैले गरेको कामले श्रेय पाउँनेछ भन्ने लागेको छ । लिम्वू हुनुको हैसियतले त्यति पनि गर्न सकिएन भने आफ्नो जातिको लागि यो विदेशको ठाउँबाट के ने पो गर्न सकिएला र ? केहि हुनु र केहि नहुनुमा धेरै फरकहरु हुन्छन् धेरै अन्तरालहरु हुन्छन् । तसर्थ हुनुले हरेक मान्छेलाई एउटा सकारात्मक गोरेटोतिर लगातार डोर्याउँछ । यदि छैन वा कुनै काम गर्दै गरिएन भने त्यहाँ पक्कै शुन्यता भन्दा अरु केहि हुदैन । जे भए पनि अलिकति हुनुले हालसम्ममा पाठकहरुको उपस्थिती हरेक दिन हरेक क्षण गर्राई रहेछ त्यो नै मेरो लागि खुशीको कुरा हो । म आफै यो कामको लागि पक्कै सम्पूर्णता होइन सम्पूर्णता त तपाई हामी सवैको सहभागीता र उपस्थिती हो । हिजोको परिस्थिती आज रहेन र रहदैन पनि किनभने समय वग्ने नदी जस्तै हुन्छ । हामी त्यहि नदीमा वग्दै वग्दै यहाँ सम्म आईपुगेकाछौ अथवा प्रविधीको महासागरमा पौडिन आईपुगेकाछौ । यो समयमा आएर पनि प्रविधीसंग गाँसीन सकेनौ भने हामी वर्तमान समय भन्दा पछि पर्नेछौ । किनकी आजको युगमा मान्छेको दिनचर्या देखि लिएर सम्पूर्ण क्रियाकलाप प्रविधीले डोर्याएकोछ । आजको समयले प्रविधीसंग गाँसीन नखोज्दा पनि प्रविधीले आफै गाँसीदिन्छ । आज पहाडको खोँचमा मकै गोड्दै गरेको मान्छेले अमेरीमा वस्ने आफन्तसंग मजाले मोवाइल फोनमा भलाकुसारी गर्छ यो सवै प्रविधीको विकासले हो । जुनवेला त्यो पहाडको खोँचमा सञ्चारको साधनमा रेडियो सम्म हुदैनथ्यो आज त्यो ठाउँलाई अत्याधुनिक प्रविधी इन्टरनेट सञ्जालले जोडी सकेकोछ । त्यसैले गाउँ आजभोलि विश्वसंग जोडिएकोछ । यहि प्रविधीलाई थोरै भए पनि सदुपयोग गर्दै मैले लिम्वूवानको आन्दोलनलाई ब्लगर्साईट मार्फत वुलन्द गर्न तम्सेको हुँ । त्यो कति वुलन्द भयो वा भएन भन्ने कुरा पाठक वर्गलाई नै थाहा हुने कुरा हो । साधारण रुपले लिम्वू र लिम्वूवानका कुराहरु यस ब्लगले जानकारी दिएकै हुनुपर्छ जस्तो लाग्छ । हाल हाम्रो देश नेपालको राजनैतिक परिदृश्य क्षण क्षण परिवर्तीत भैरहेको छ । भरै के होला ? भोलि के होला ? भन्ने आम स्वदेश तथा विदेशमा वस्ने नेपालीलाई चासो वढीरहेछ । त्यो स्वाभाविक पनि हो किनकी झण्डै २५० वर्षसम्म राजतन्त्रको जाँतोमा पिसीएका निरीह नेपाली जनताहरु एउटा उन्मुक्तीको पखेटा फैल्याउँने अवशर पाएकाछन् । हरेक जनजातिहरुले आफ्नो हक अधिकार पाउँने फस्टाउँने समय आएकोछ । त्यसको एउटा स्वरुप लिम्वूवान पनि हो । जस्ले लिम्वू तथा गैरलिम्वूहरुको थातथलो लिम्वूवानको उन्मुक्ति चाहान्छ । केन्द्रिकृत शासनलाई भत्काएर स्वायत शासनको वागडोर अव हरेक स्वायत क्षेत्रले आफै हाँक्न चाहन्छ । खासगरी लिम्वूवान राज्यले पूर्वाञ्चलका ९ वटा जिल्लाहरुको प्रतिनिधित्व गर्दछ । जहाँ लिम्वू जातिहरुको मात्र वसोवास नभएर गैरलिम्वूहरुको संख्या पनि उल्लेख्य नै छ त्यसैले अव वन्ने लिम्वूवान प्रगतिशील तथा समावेशी लिम्वूवानको आवश्यकता हो । त्यसैले अव हामी सवै लिम्वूवानवासीहरु लिम्वूवानको लागि केन्द्रित भएर हरेक क्षेत्रमा सहभागी भै अघि वढ्नु कर्तव्य तथा दायित्व वनेकोछ । लिम्वूवान ब्लगसाइटले पनि यीनै कुराहरुलाई मध्यनजर गर्दै निरन्तर तपाईहरुको सामु छाईरहने अभिष्ट लिएको छ । अवश्य सम्पूर्ण पाठक वर्गको सहयोग र सद्भाव रहने नै छ भन्ने आशा लिएको छु । आसेवारो
1 comment:
Hello Tanka sir,
Very good article.
Post a Comment