देबेन्द्र कार्की
लामो समयसम्मको संघर्षपछि मुलुक हिजोकै मितिदेखि संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रिक नेपाल भएको छ । ६ सय १ सभासद्द्वारा गणतन्त्र घोषणासँगै २ सय ४० वर्षो कालरात्रिरुपी शाहवंशीय राजतन्त्रको विधिवत् अन्त्य भएको छ । यही कारण पनि जेष्ठ १५ गतेलाई अन्य दिनभन्दा ऐतिहासिक र महत्वपूर्ण दिन मानिएको छ ।
इतिहासको कालखण्डमा प्रसिद्ध कवि गोपालप्रसाद रिमालले भने झै 'एक जुगमा एक दिन एक चोटी आउँछ', हो त्यही दिन थियो १५ गते । आम नागरिकले चुनेका प्रतिनिधिले खुल्ला हृदयले 'गणतन्त्र नेपाल घोषणा गर्दै सामन्ती राजतन्त्रको अवशेष निमिट्यान्न पारिनुले यो पर्वको महत्वपूर्ण अर्थ रहेको छ । गणतन्त्र घोषणासँगै २००७ सालदेखि थाती रहेको नेपाली जनताको सपना साकार भएको छ । त्यसैले सारा नेपालीले मुक्तकण्ठले गणतन्त्रको स्वागत गरेका छन । नेपाली जनताले यो पर्व जेष्ठ १७ गतेसम्म मनाए ।
गणतन्त्र ल्याउनका लागि वीर वीरङ्गनाहरुले जीवन उर्त्सग गरे । साहसी नेपालीका छोराछोरीहरुले शाही सेना र नेपाल प्रहरीको कठोर यातना भोगे र बन्दी जीवन बिताए । कतिपयको उठिबास हुन पुग्यो । कतिपय पलायन हुन बाध्य भए । गणतन्त्र नेपाल सृजना गर्न रगत पसिना बगाउँदै नेपालीहरुले अदम्य शौर्यसँगै आत्मबलिदान प्रदर्शन गरे । २० ५२ सालमा संयुक्त जनमोर्चा नेपालले पेस गरेका ४० बुँदे मागप्रति सरकारी बेवास्ता भएपछि माओवादी जनयुद्ध शुरु भयो । यसकै लागि जनयुद्धमा होमिएका साहसी १३ हजार २ सय ४६ माओवादी योद्धा अन्य देशभक्त सपूतहरुले हाँसीहाँसी कुवानी दिए । उनीहरुकै सुन्दर सपना र निष्ठालाई जीवन्त बनाउन यो खुशीयालीपूर्ण गौरवमय दिनमा नयाँ रेखा कोर्न सम्पूर्ण नेपालीजनले विजय महोत्सवलाई अङ्गीकार गरेर गाँउगाँउ र टोलटोलबाट एकजुट हुनै पर्दछ । २ सय ४० वर्षेखि जरा गाडेको राजतन्त्रलाई विधिवत इति श्री गर्नु र लामो समयदेखि सडक संघर्ष सहमति सम्झौतासँगै ठूला पर्खाल, अवरोध पार गर्दै गणतन्त्रको उदय गराउनु चानचुने कुरा पक्कै होइन । समन्ती युगको अन्त्य र नयाँ युगको सुरुवातलाई जीवनदायी सुवासयुक्त परम्परा र नयाँ संस्कृति प्रारम्भको उद्घोष भएको मान्नुपर्छ ।
कोही कसैको विदाइ गर्दा स्वभाविक रुपमा न्यास्रो र नरमाइलो लाग्छ तर राजतन्त्रको विदाइमा कसैलाई न्यास्रो र नरमाइलो लागेन । बरु सबैमा उत्साह, उमङ्ग र हर्षोल्लास जाग्यो । आदिम विचारशैली, पीडक परम्परा, विभेदकारी नीति नियम चाप्लुसी चाकडी, हैकमवादी र तनाशाही जगमा उभिएको राजतन्त्र फालिँदा नेपाली जनतालाई कुनै विस्मात् भएन । इतिहासका कालखण्डहरुमा निरंकुश राजतन्त्रको जाँतोमा घुनजस्तै निरीहता पूर्वक पिसिइनुलाई आपनो 'कर्म खोटो' भनेर जनताले भन्नुपर्ने बाध्यता थियो । 'दुख्यो' 'ऐया', 'पोल्यो' भन्दा समेत अराष्ट्रिय तत्वको लेबल झुण्ड्याएर निर्ममतापूर्वक यातना दिइन्थ्यो । राजा र तिनका भरौटेहरु, सामन्ती दलालहरुको चक्रव्यूहभित्र नेपाली जनता निस्सासिदै अपमानित, अपहेलित, पीडित भएर बाँच्न विवश थिए । समग्रमा भन्नुपर्दा अपमान, पीडा, हीनताबोध, यातना नै जनतालाई राजतन्त्रले दिएको उपहार थियो । यिनै कारणले राजतन्त्र अलोकप्रिय बन्यो । अन्ततः नेपाली जनताले उसलाई विदा गर्दै नवीन, र समृद्ध नयाँ नेपालको खाका कोर्न अग्रसर भए ।
यही खुशीयालीमा भव्य उत्सव मनाउन जनता फेरि सडकमा उत्रेका छन् । यो जनताले चुनेर नयाँ संविधान बनाउन पठाएका सभासदहरुका लागि खबरदारी पनि हो । जनचाहनाको आत्मसात गरी गरिब, दुःखी, दलित, उत्पीडित आदिवासी जनजाति समुदायको हितमा कानुन बनाउनु आजको टड्कारो आवश्यकता हो । जनताले राजनीतिक दलहरुलाई साझा सहमतिमा अगाडि बढ्न जनादेश दिएका छन् । जनचाहनालाई उच्च कदर गर्दै गणतन्त्रलाई संस्थागत गर्न अब दलहरु घुँडा टेकेर लाग्नुपर्छ । यद्यपि पुराना दलहरुमा भागबण्डा, सत्तामोह अझै समाप्त भइसकेको छैन भन्ने कुरा दलहरुको सहमतिमा ढिलाइ हुनु, २६ सभासद चयन गर्न नसक्नु र तोकिएको समयमा संविधानसभाको बैठक बस्न नसक्नुले प्रष्ट गरिसकेको छ । यस्तो प्रवृत्तिले राजनीतिक दलहरु राजतन्त्र करले फाल्न लागेको हुन् कि भन्ने आभाष हुन्छ ।
त्यसैले आम नेपाली जनता आपनो जीवन गुजाराको मेलोमेसो थाती राखेर गणतन्त्र उत्सवसँगै खबरदारीका लागि सडकमा उत्रिएका छन् । अथक संघर्ष र बलिदानीपछि जनताले जितेको दिन पक्कै पनि अविस्मरणीय हुनेछ, नेपालको इतिहासमा ।
यसै साथ हामी आशा गरौँ अबका दिनमा हामीले दासत्व स्वीकार्नु पर्दैन । स्वतन्त्र रुपले माटोमा पसिना बगाएर सुखसँगै एक छाक खान पाउ, कसैको हुकुमी निरंकुशता स्वीकार गर्न नपरोस् । जनताको छोरो राष्ट्राध्यक्ष भएर देशको सत्ता सञ्चालन गरेको देख्न पाइयोस्, यही छ अर्ढाई करोड नेपालीको चाहना । जय समृद्ध संघीय गणतन्त्र नेपाल †††
लामो समयसम्मको संघर्षपछि मुलुक हिजोकै मितिदेखि संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रिक नेपाल भएको छ । ६ सय १ सभासद्द्वारा गणतन्त्र घोषणासँगै २ सय ४० वर्षो कालरात्रिरुपी शाहवंशीय राजतन्त्रको विधिवत् अन्त्य भएको छ । यही कारण पनि जेष्ठ १५ गतेलाई अन्य दिनभन्दा ऐतिहासिक र महत्वपूर्ण दिन मानिएको छ ।
इतिहासको कालखण्डमा प्रसिद्ध कवि गोपालप्रसाद रिमालले भने झै 'एक जुगमा एक दिन एक चोटी आउँछ', हो त्यही दिन थियो १५ गते । आम नागरिकले चुनेका प्रतिनिधिले खुल्ला हृदयले 'गणतन्त्र नेपाल घोषणा गर्दै सामन्ती राजतन्त्रको अवशेष निमिट्यान्न पारिनुले यो पर्वको महत्वपूर्ण अर्थ रहेको छ । गणतन्त्र घोषणासँगै २००७ सालदेखि थाती रहेको नेपाली जनताको सपना साकार भएको छ । त्यसैले सारा नेपालीले मुक्तकण्ठले गणतन्त्रको स्वागत गरेका छन । नेपाली जनताले यो पर्व जेष्ठ १७ गतेसम्म मनाए ।
गणतन्त्र ल्याउनका लागि वीर वीरङ्गनाहरुले जीवन उर्त्सग गरे । साहसी नेपालीका छोराछोरीहरुले शाही सेना र नेपाल प्रहरीको कठोर यातना भोगे र बन्दी जीवन बिताए । कतिपयको उठिबास हुन पुग्यो । कतिपय पलायन हुन बाध्य भए । गणतन्त्र नेपाल सृजना गर्न रगत पसिना बगाउँदै नेपालीहरुले अदम्य शौर्यसँगै आत्मबलिदान प्रदर्शन गरे । २० ५२ सालमा संयुक्त जनमोर्चा नेपालले पेस गरेका ४० बुँदे मागप्रति सरकारी बेवास्ता भएपछि माओवादी जनयुद्ध शुरु भयो । यसकै लागि जनयुद्धमा होमिएका साहसी १३ हजार २ सय ४६ माओवादी योद्धा अन्य देशभक्त सपूतहरुले हाँसीहाँसी कुवानी दिए । उनीहरुकै सुन्दर सपना र निष्ठालाई जीवन्त बनाउन यो खुशीयालीपूर्ण गौरवमय दिनमा नयाँ रेखा कोर्न सम्पूर्ण नेपालीजनले विजय महोत्सवलाई अङ्गीकार गरेर गाँउगाँउ र टोलटोलबाट एकजुट हुनै पर्दछ । २ सय ४० वर्षेखि जरा गाडेको राजतन्त्रलाई विधिवत इति श्री गर्नु र लामो समयदेखि सडक संघर्ष सहमति सम्झौतासँगै ठूला पर्खाल, अवरोध पार गर्दै गणतन्त्रको उदय गराउनु चानचुने कुरा पक्कै होइन । समन्ती युगको अन्त्य र नयाँ युगको सुरुवातलाई जीवनदायी सुवासयुक्त परम्परा र नयाँ संस्कृति प्रारम्भको उद्घोष भएको मान्नुपर्छ ।
कोही कसैको विदाइ गर्दा स्वभाविक रुपमा न्यास्रो र नरमाइलो लाग्छ तर राजतन्त्रको विदाइमा कसैलाई न्यास्रो र नरमाइलो लागेन । बरु सबैमा उत्साह, उमङ्ग र हर्षोल्लास जाग्यो । आदिम विचारशैली, पीडक परम्परा, विभेदकारी नीति नियम चाप्लुसी चाकडी, हैकमवादी र तनाशाही जगमा उभिएको राजतन्त्र फालिँदा नेपाली जनतालाई कुनै विस्मात् भएन । इतिहासका कालखण्डहरुमा निरंकुश राजतन्त्रको जाँतोमा घुनजस्तै निरीहता पूर्वक पिसिइनुलाई आपनो 'कर्म खोटो' भनेर जनताले भन्नुपर्ने बाध्यता थियो । 'दुख्यो' 'ऐया', 'पोल्यो' भन्दा समेत अराष्ट्रिय तत्वको लेबल झुण्ड्याएर निर्ममतापूर्वक यातना दिइन्थ्यो । राजा र तिनका भरौटेहरु, सामन्ती दलालहरुको चक्रव्यूहभित्र नेपाली जनता निस्सासिदै अपमानित, अपहेलित, पीडित भएर बाँच्न विवश थिए । समग्रमा भन्नुपर्दा अपमान, पीडा, हीनताबोध, यातना नै जनतालाई राजतन्त्रले दिएको उपहार थियो । यिनै कारणले राजतन्त्र अलोकप्रिय बन्यो । अन्ततः नेपाली जनताले उसलाई विदा गर्दै नवीन, र समृद्ध नयाँ नेपालको खाका कोर्न अग्रसर भए ।
यही खुशीयालीमा भव्य उत्सव मनाउन जनता फेरि सडकमा उत्रेका छन् । यो जनताले चुनेर नयाँ संविधान बनाउन पठाएका सभासदहरुका लागि खबरदारी पनि हो । जनचाहनाको आत्मसात गरी गरिब, दुःखी, दलित, उत्पीडित आदिवासी जनजाति समुदायको हितमा कानुन बनाउनु आजको टड्कारो आवश्यकता हो । जनताले राजनीतिक दलहरुलाई साझा सहमतिमा अगाडि बढ्न जनादेश दिएका छन् । जनचाहनालाई उच्च कदर गर्दै गणतन्त्रलाई संस्थागत गर्न अब दलहरु घुँडा टेकेर लाग्नुपर्छ । यद्यपि पुराना दलहरुमा भागबण्डा, सत्तामोह अझै समाप्त भइसकेको छैन भन्ने कुरा दलहरुको सहमतिमा ढिलाइ हुनु, २६ सभासद चयन गर्न नसक्नु र तोकिएको समयमा संविधानसभाको बैठक बस्न नसक्नुले प्रष्ट गरिसकेको छ । यस्तो प्रवृत्तिले राजनीतिक दलहरु राजतन्त्र करले फाल्न लागेको हुन् कि भन्ने आभाष हुन्छ ।
त्यसैले आम नेपाली जनता आपनो जीवन गुजाराको मेलोमेसो थाती राखेर गणतन्त्र उत्सवसँगै खबरदारीका लागि सडकमा उत्रिएका छन् । अथक संघर्ष र बलिदानीपछि जनताले जितेको दिन पक्कै पनि अविस्मरणीय हुनेछ, नेपालको इतिहासमा ।
यसै साथ हामी आशा गरौँ अबका दिनमा हामीले दासत्व स्वीकार्नु पर्दैन । स्वतन्त्र रुपले माटोमा पसिना बगाएर सुखसँगै एक छाक खान पाउ, कसैको हुकुमी निरंकुशता स्वीकार गर्न नपरोस् । जनताको छोरो राष्ट्राध्यक्ष भएर देशको सत्ता सञ्चालन गरेको देख्न पाइयोस्, यही छ अर्ढाई करोड नेपालीको चाहना । जय समृद्ध संघीय गणतन्त्र नेपाल †††
No comments:
Post a Comment