दिल पालुङवा लिम्वु "नेपाल कुस्शा"
गत ९ मे २०१० मा महासंघको सम्पन्न सातौ महाधिवेशनले वजारमा व्यापक चर्चा परिचर्चा भैरहेको छ । यसो हुनुमा विशेष गरेर यसपाली राजनिती वढी भो । पहिले यस्तो भएको थिएन । यसपाली नेपालको
राजनिती पार्टीको आधारमा अर्थात कांग्रेस, एमाले, जनजातिको प्यानलनै वन्यो । त्यो पनि खुल्लम खुल्ला । यस्तो परिस्थितीमा कांग्रेस समर्थक प्रदिप थापा विजयी भए । एमालेको नाम दिएको भक्त गुरुङ र जनजातिको नाम पाएका एम. वी. थापा पराजित भए । कुनै एकले जित्नु पर्नेमा प्रदिपले जिते । यद्धपी मगरसंघका प्रतिनीधी एम. वी. थापा भारी मतले पराजित भए । उहाको हारपछि उहाको सहयोद्धा रार्इ यायोख्खाको अध्यक्ष किसान रार्इले एभरेष्टमा लेखे ९८ प्रतिशत भनेर धाक लगाउने जनजातिहरुको अवस्था । तर उनैले एमालेलाई भोट दिए र भरमन्दूर एमालेलाई भेाट दिन भित्रभित्रै आव्हान गरे । गुरुङ समाजले पनि जनजाति नेतालाई नदिएर एमालेलाई दिए । स्वयं जनजाति महासंघको सदस्य संस्था भएर आफुले अघि सारेको जनजातिको वकालत गर्ने आफ्नै उमेरदवार नेतालाई नदिएर अरुलाई दिन तम्सिने जनजाति नेताहरुलाई के भन्ने - कुरा लाजमर्दो छ । भनाईमा एकातिर गर्राईमा अर्कोतिर गरेपछि जनजातिहरुको वुद्धि कहिले आउने हो ? खाली कुरा गर्दा वाहुनवाद हावी भो भन्ने अनी वाहुनवादकै पक्षपोषक गर्ने ? हङकङ जस्तो जनजाति वुद्धिजिवीहरु भएको ठाउमात यस्तो हुन्छभने अन्यतिर कस्तो होला ? जनजातिको आन्दोलन एकातिर छ काम अर्कोतिर । यस्तो विवेक प्रयोग गर्नुभन्दा नगर्नु राम्रो । कमसेकम समाजमा जनजातिर गैरजनजातिविच वेमेलत हुने थिएन । अर्थात एकातिर या एमाले भए एमाले भन्ने कांग्रेस भए कांग्रेस भन्ने जनजातिभए जनजाति भन्ने , व्यवहारमा पनि त्यस्तै गर्ने । नत्र यसरी वाहिर जनजाति समाजको डरले जनजाति भैटोपल्ने भित्र पार्टीको राजनिती गर्ने । यो तौरतरिका प्रयोग नगर्न जनजाति नेताहरु तथा जातिय संस्थाका नेताहरुले वुझ्नुपर्ने कुरा हो । यस्तै तरिकाले जनजाति आन्दोलन गर्ने भनेर योजना तर्जुमा नगरे हुन्छ । किनकी दुइटा डुंगामा खुट्टा राखेर यात्रा पार गर्न सकिदैन । विना उद्धेष्य लक्षमा पुगिदैन । हुनत अहिले संक्रमणकाल छ । जनजातिहरुको पछि धेरै मान्छेहरु लागेको छैनन् । संक्रमण कालमा यस्तै हुन्छ । यो समाज विकासको क्रम हो । समाजशास्त्रले यही भन्छ । यो हामीले स्वीकार्नै पर्छ । यहा केही उदाहरण पेश गरौ जनजाति मान्छेहरु जतिसुकै धनी हुन्, व्यापारी हुन्, डाक्टर(मेडिकल, पिएचडि) हुन् , जनजातिहरु उनीहरुलाई गतिलो मार्न्र्दैनन् । वरु गैर जनजातिहरु थोरै मात्र पढेका हुन् उ त विव्दान हो, वुद्धिजिवी हो भन्छन् । जनजातिहरुले यो कुरालाई चिरेर अवश्य अगाडि वढ्नु पर्छ आफनो हक अधिकार प्राप्तिको लागि । जनजाति नेताहरुलाई साथ दिनुपर्छ र आफुपनि स्थापित हुनुपर्दछ । वाहुनक्षेत्रीलाईनै अघि लाएर मात्र केही गर्न सकिन्छ , नेता हुन सकिन्छ भनेर हिनतावोध गर्नु भएन । खोई आजसम्म उनीहरुको पछि लागेर एमाले , माओवादी,कांग्रेसका अध्यक्षहरु भएको, नेपालको प्रधानमन्त्री भएको रेकर्ड । भन्नाको मतलव त्यतापट्टी दिलोज्यान दिएर लागेपनि अवस्था जिरोको हो । त्यतावाट जनजातिको हक अधिकारको कुरा नउठेपछि न जनजाति महासंघ र जनाजाति विषेशता वोकेका पार्टीको स्थापना भएको हो । तर्सथ जनजाति आन्दोलन गरेर अघि वढ्छु भन्ने मित्रहरु, नेताहरुले यी कुराहरुलाई मनन गर्नै पर्छ । अझ यो हङकङको जनजाति वाहुल्य स्थानमा नेपालको पार्टीको वकालत नगरौं । यहीको हावापनी वातावरण सुहाउदो तथा समस्या समाधान गर्ने हिसावले कार्य गरौं । जे जसो भएर पनि महासंघको कार्यसमिती निर्माण भएको छ । यस कार्यसमितीले विगतको कुराहरुलाई मध्यनजर गर्दै, कमी कमजोरी हटाउदै, राजनितीको गन्ध नदेखाई सवैलाई वरावर रुपमा हेरी कार्य गर्ने प्रेरणा मिलोस । नेपाली राष्ट्रिय भावनाको विकास होस् । यहीनै हामी हङकङेली नेपालीहरुको फलिफापको कडि हो । यही कडिको पहिचान गरेर हङकङेली सवै नेपालीहरु जो जहां जसरी भएपनि नेपालीहरुको समग्र विकासमा लागौं । सेवारो ।
गत ९ मे २०१० मा महासंघको सम्पन्न सातौ महाधिवेशनले वजारमा व्यापक चर्चा परिचर्चा भैरहेको छ । यसो हुनुमा विशेष गरेर यसपाली राजनिती वढी भो । पहिले यस्तो भएको थिएन । यसपाली नेपालको
राजनिती पार्टीको आधारमा अर्थात कांग्रेस, एमाले, जनजातिको प्यानलनै वन्यो । त्यो पनि खुल्लम खुल्ला । यस्तो परिस्थितीमा कांग्रेस समर्थक प्रदिप थापा विजयी भए । एमालेको नाम दिएको भक्त गुरुङ र जनजातिको नाम पाएका एम. वी. थापा पराजित भए । कुनै एकले जित्नु पर्नेमा प्रदिपले जिते । यद्धपी मगरसंघका प्रतिनीधी एम. वी. थापा भारी मतले पराजित भए । उहाको हारपछि उहाको सहयोद्धा रार्इ यायोख्खाको अध्यक्ष किसान रार्इले एभरेष्टमा लेखे ९८ प्रतिशत भनेर धाक लगाउने जनजातिहरुको अवस्था । तर उनैले एमालेलाई भोट दिए र भरमन्दूर एमालेलाई भेाट दिन भित्रभित्रै आव्हान गरे । गुरुङ समाजले पनि जनजाति नेतालाई नदिएर एमालेलाई दिए । स्वयं जनजाति महासंघको सदस्य संस्था भएर आफुले अघि सारेको जनजातिको वकालत गर्ने आफ्नै उमेरदवार नेतालाई नदिएर अरुलाई दिन तम्सिने जनजाति नेताहरुलाई के भन्ने - कुरा लाजमर्दो छ । भनाईमा एकातिर गर्राईमा अर्कोतिर गरेपछि जनजातिहरुको वुद्धि कहिले आउने हो ? खाली कुरा गर्दा वाहुनवाद हावी भो भन्ने अनी वाहुनवादकै पक्षपोषक गर्ने ? हङकङ जस्तो जनजाति वुद्धिजिवीहरु भएको ठाउमात यस्तो हुन्छभने अन्यतिर कस्तो होला ? जनजातिको आन्दोलन एकातिर छ काम अर्कोतिर । यस्तो विवेक प्रयोग गर्नुभन्दा नगर्नु राम्रो । कमसेकम समाजमा जनजातिर गैरजनजातिविच वेमेलत हुने थिएन । अर्थात एकातिर या एमाले भए एमाले भन्ने कांग्रेस भए कांग्रेस भन्ने जनजातिभए जनजाति भन्ने , व्यवहारमा पनि त्यस्तै गर्ने । नत्र यसरी वाहिर जनजाति समाजको डरले जनजाति भैटोपल्ने भित्र पार्टीको राजनिती गर्ने । यो तौरतरिका प्रयोग नगर्न जनजाति नेताहरु तथा जातिय संस्थाका नेताहरुले वुझ्नुपर्ने कुरा हो । यस्तै तरिकाले जनजाति आन्दोलन गर्ने भनेर योजना तर्जुमा नगरे हुन्छ । किनकी दुइटा डुंगामा खुट्टा राखेर यात्रा पार गर्न सकिदैन । विना उद्धेष्य लक्षमा पुगिदैन । हुनत अहिले संक्रमणकाल छ । जनजातिहरुको पछि धेरै मान्छेहरु लागेको छैनन् । संक्रमण कालमा यस्तै हुन्छ । यो समाज विकासको क्रम हो । समाजशास्त्रले यही भन्छ । यो हामीले स्वीकार्नै पर्छ । यहा केही उदाहरण पेश गरौ जनजाति मान्छेहरु जतिसुकै धनी हुन्, व्यापारी हुन्, डाक्टर(मेडिकल, पिएचडि) हुन् , जनजातिहरु उनीहरुलाई गतिलो मार्न्र्दैनन् । वरु गैर जनजातिहरु थोरै मात्र पढेका हुन् उ त विव्दान हो, वुद्धिजिवी हो भन्छन् । जनजातिहरुले यो कुरालाई चिरेर अवश्य अगाडि वढ्नु पर्छ आफनो हक अधिकार प्राप्तिको लागि । जनजाति नेताहरुलाई साथ दिनुपर्छ र आफुपनि स्थापित हुनुपर्दछ । वाहुनक्षेत्रीलाईनै अघि लाएर मात्र केही गर्न सकिन्छ , नेता हुन सकिन्छ भनेर हिनतावोध गर्नु भएन । खोई आजसम्म उनीहरुको पछि लागेर एमाले , माओवादी,कांग्रेसका अध्यक्षहरु भएको, नेपालको प्रधानमन्त्री भएको रेकर्ड । भन्नाको मतलव त्यतापट्टी दिलोज्यान दिएर लागेपनि अवस्था जिरोको हो । त्यतावाट जनजातिको हक अधिकारको कुरा नउठेपछि न जनजाति महासंघ र जनाजाति विषेशता वोकेका पार्टीको स्थापना भएको हो । तर्सथ जनजाति आन्दोलन गरेर अघि वढ्छु भन्ने मित्रहरु, नेताहरुले यी कुराहरुलाई मनन गर्नै पर्छ । अझ यो हङकङको जनजाति वाहुल्य स्थानमा नेपालको पार्टीको वकालत नगरौं । यहीको हावापनी वातावरण सुहाउदो तथा समस्या समाधान गर्ने हिसावले कार्य गरौं । जे जसो भएर पनि महासंघको कार्यसमिती निर्माण भएको छ । यस कार्यसमितीले विगतको कुराहरुलाई मध्यनजर गर्दै, कमी कमजोरी हटाउदै, राजनितीको गन्ध नदेखाई सवैलाई वरावर रुपमा हेरी कार्य गर्ने प्रेरणा मिलोस । नेपाली राष्ट्रिय भावनाको विकास होस् । यहीनै हामी हङकङेली नेपालीहरुको फलिफापको कडि हो । यही कडिको पहिचान गरेर हङकङेली सवै नेपालीहरु जो जहां जसरी भएपनि नेपालीहरुको समग्र विकासमा लागौं । सेवारो ।
No comments:
Post a Comment