चुनौति माओवादी

प्रदीप मेयाङ्वो

धरान/ सुनसरी क्षेत्र नं १ मा संविधानसभाको प्रत्यक्ष उम्मेदवारहरु मध्ये नेकपा एमाले र नेपाली कांग्रेसबिच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । धरान नगरपालिका र पाचकन्या गाविसमात्र रहेको क्षेत्र नं १ लालकिल्लाको रुपमा स्थापित मानिदै आए पनि माओवादीमा दह्रो उपस्थितीले एमालेलाई चुनौती थपिएको छ । कूल मतदाताहरु ८४ हजार २ सय ३ जना रहेको यस क्षेत्रमा नेकपा एमालेले प्रत्यक्ष उम्मेदवारतर्फ धरानका पुर्व नगरप्रमुख मनोजकुमार मेयाङ्बोलाई अघि सारेको छ भने नेपाली कांग्रेसले उमा देवी बास्तोलालाई उभ्याएको छ । माओवादीले भने जनसेनाका ब्रिगेडियर कमाण्डर रहिसकेका किरण राईलाई चुनावी मैदानमा उतारेको छ । उमेदवारीको हिसाबले एमालेका मेयाङ्बो बढी चर्चित देखिएका छन् । मेयाङ्बो धरान नगरको उपप्रमुख र प्रमुख भइसकेकोले उनलाई विगतको परिचय नदिइ व्यक्तिगत रुपमा भोट माग्न सजिलो भएको छ । हक्कि र निडर स्वभावका मेयाङ्बोको चयनलाई जनजाति बाहुल्य रहेको क्षेत्र न १ मा रहेका धेरै जनताले समर्थन गर्ने दावी एमालेको छ । मेयाङबोले भने, 'संविधानसभाको चुनावी रणनीतिलाई घरदैलो कार्यक्रम मार्फत तीव्र बनाइएको छ । विजय सुनिश्चित गर्न कार्यकर्ताहरु दिनरात खटिरहेका छन् ।' एमालेले कांग्रेसलाई यस क्षेत्रमा बलियो प्रतिस्पर्धीको रुपमा लिए पनि जनजाति बाहुल्यमा गैर जनजाति र कमजोर उम्मेदवार राखेकाले चुनावी परिणाम आफ्नो पोल्टामा पर्ने सपना देख्न थालेका छ । सो क्षेत्रबाट ०५६ सालको संसदीय निर्वाचनमा एमालेले १८ हजार मत प्राप्त गरेका थियो । कांग्रेसले १७ हजार पाएको थियो । क्षेत्र नं १ बाट पछिल्लो समयमा बराहक्षेत्र र विष्णुपादुका गाविसलाई सुनसरीको ६ नं क्षेत्रमा गाभिएकोले ती गाविसका मतदाताहरु पनि समान रुपमा छाटिएका छन् ।क्षेत्र नं १ मा काग्रेसले पहिलो पटक उमा बास्तोलालाई चयन गरेको छ । राजनीतिक पृष्ठभूमी भए पनि कार्यकर्ता माझ उनको उपस्थिती प्रायःन्यून रहने गरेकोले उनलाई व्यक्तिगत भन्दा पनि दलगत मत माग्नुपर्ने स्थिती कांगेसमा छ । कांग्रेसका माथिल्ला तहका कार्यकर्ता माझमा मात्र बढी परिचित भनिएकी बास्तोलाले चुनाव अवधि भरमा आफ्नो नविन परिचयका साथ संविधानसभामा महिलाका मुद्दालाई विशेष जोड दिने भनेर मतदातालाई आकषिर्त गर्ने प्रयास गरिरहेकी छिन । एमालेको करिब पाचहजार जति भोट माओवादीले आकषिर्त गर्ने भएकोले कांग्रेसले यस पटक जीत निश्चित भएको अनुमान गरेको छ । हालै आयोजित एक कार्यक्रममा प्रत्यासी बास्तोलाले भनिन्, 'दलहरुले ३३ प्रतिशत महिलाहरुलाई संविधानसभाको निर्वाचनमा उठाउने भने पनि बोले अनुसार त्यो प्रतिशत पुगेको छैन । सिमित मात्रामा उठाएका मध्ये म परेकाले महिलाको बारेमा संविधान लेख्न मैले क्षेत्र नं १ मा कांग्रेसको विजयको झण्डा फहराउने मौका पाएको छु ।उता माओवादीले पनि आफूलाई कांग्रेस पछिको बलियो शक्तिको रुपमा रहेको दावी गरेको छ । निर्वाचनका लागि नया शक्ति मानिएको माओवादी यसपटक य क्षेत्रमा आफुले नै नेतृत्व गर्ने दावी गर्न पछि परेको छैन । जनयुद्धकालमा विग्रेडियर उता माओवादीले पनि आफूलाई कांग्रेस पछिको बलियो शक्तिको रुपमा रहेको दावी गरेको छ । निर्वाचनका लागि नया शक्ति मानिएको माओवादी यसपटक य क्षेत्रमा आफुले नै नेतृत्व गर्ने दावी गर्न पछि परेको छैन । जनयुद्धकालमा विग्रेडियर कमाण्डर भएर जनताको साथ पाएर लडेका बताउने माओवादी उम्मेदवार किरण राई भन्छन्, 'अरु पार्टीका उम्मेदवारले मलाई अपरिपक्व भने पनि राजनितिक रुपममा प्रतिस्पर्धा गर्न म उनीहरुलाई चुनौती दिनसक्ने स्थानमा छु ।' एमालेले क्षेत्र न. १ लाई आफ्नो आधार ईलाकाको रुपमा परिभाषित गर्दै आएको छ । पार्टीका पूर्व अध्यक्ष स्वर्गीय मनमोहन अधिकारी,प्रथम महिला उपसभामुख लीला श्रेष्ठ सुब्बा चर्चित साहित्यकार कुन्ता शर्मा क्षेत्र न.१ बाटै प्रजातन्त्रको पुर्नप्राप्तिपछि एमालेकै तर्फबाट संसदमा चुनिएका थिए । एमालेले यसपटक पनि आफ्नो निरन्तरताका लागि कुनै शंका नरहेको दावी गर्दै आएको छ । बलियो संगठनका कारण यो किल्ला नतोडिने विश्वास उसको छ । तर कांग्रेस एमालेको नेतृत्वकै कारण धरानले चाहिदोमात्रामा विकास गर्न नसकेको मूल नाराका साथ मैदानमा देखिन्छ । सबैतिर एमालेकरण मात्र भएकाले पनि एकपटक ऐतिहासिक पार्टी काग्रेसलाई मत दिन उसले घर घरमा अनुरोध गरिरहेको छ । एमालेको अधिकांश मत माओवादीले काटने कारण कांग्रेसको जीतलाई अब कसैले रोक्न नसक्ने उसको आन्तरिक विश्लेषण छ । तर, यी दुवैको विश्लेषणमा प्रष्ट रुपमा माओवादी चुनौतीका रुपमा देखिएको छ । नगरमा सार्वजनिक छवि भएका केहि व्याक्तिको एमालेबाट माओवादी प्रवेशका कारण आफुलाई तंग्रन सक्षम बनाएको माओवादीले संविधानसभा आफ्नो एजेण्डा भएको बताउदै माओवादीले पार्टीका जातीय,आर्थिक र सामाजिक क्रान्तिका अवधारणाले मात्र नया नेपाल बन्नसक्ने तर्क राख्दै मैदानमा होमीएको देखिन्छ । एमाले र काग्रेसलाई जनताले हेरिसकेको कारण अब माओवादीलाई मौका दिन माओवादीले अनुरोध गरेको छ । जता हेर्‍यो उतै माओवादीका पक्षमा जनता देखिन्छन् ,चुनावमा जीत हाम्रै हो,माओवादीका वडा न.१५ का एक कार्यकर्ताले भने । एमालेको भनाईमा माओवादीले वि.स.२०५६सालको निर्वाचनमा एमालेमा फुट आउदा बनेको मालेले बढीमा करिब पाच हजार मत ल्याएपनि एमालेको जीत निश्चित छ । केहि सुकुम्बासी बस्तीमा धनीपूर्जाको सपना बाडेर भोट तान्ने कोसिस गरेका हुनसक्छन,हिजोका उनीहरुका नीतिले पनि जनताले पत्याउदैनन,हाम्रो प्रतिद्धन्द्धि त काग्रेस नै हो,एमालेको नगरस्तरका कार्यकता भन्छन् । क्षेत्र न १ मा प्रत्यक्षमा साना दल मानिएका राष्टिय प्रजातन्त्र पार्टीबाट शाहीकालमा उपमेयर रहेका मिन सुव्वा, जनमोर्चा नेपालका अशोक राई, नेकपा एकिकृतका राजेश वान्तवा, जनमुक्ती पार्टीका रमेश गजमेर, संघीय लोकतान्त्रिक मञ्चका स्वणिर्महाङ फोम्बो, र नेपाल सद्भावना पार्टीका गोवर्धन शाहले पनि उम्मेदवारी दिएका छन् । तर,जीतका लागि महत्वपूर्ण दलका तिन दल बाहेक बाुकिको सम्भावनालाई असम्भव प्राय नै मानिएको छ । उनीहरु आफ्नो उपस्थिती र अनुभवका लागि मैदानमा छन, एक राजनीतिकर्मीले भने ।